*Semua artikel Budaya Angkola Mandailing dalam blog ini Klik Disini
Tulisan berjudul di atas disusun oleh C.A. van Ophuysen dengan judul ‘Bataksche spreekwoorden en spreekwijzen’ yang diterbitkan dalam majalah TIJDSCHRIFT INDISCHE TAAL, LAND EN VOLKENKUNDK yang diedarkan pada tahun 1891 di Batavia.
***
Charles Adriaan van Ophuysen adalah salah
satu guru yang terkenal di Kweekschool Padang Sidempuan. Dia mulai berdinas di
sekolah guru Padang Sidempuan tersebut pada tahun 1882. Guru berkebangsaan Belanda
ini kemudian menjadi direktur di Kweekschool Padang Sidempuan antara 1885
hingga 1890. Charles Adriaan van Ophuijsen sendiri lahir di Solok, Pantai Barat
Sumatra tepat pada malam tahun baru 1854. Ayahnya bernama J.A.W. van Ophuijsen
adalah seorang Asisten Residen. Charles Adriaan van Ophuysen--seorang yang
sangat mengagumi budaya Batak dan memiliki minat yang besar terhadap Bahasa
Melayu--kelak dia menjadi ahli Bahasa Melayu di Eropa (yang menjadi cikal bakal
Bahasa Indonesia) dan menjabat sebagai Profesor di Universitas Leiden, Belanda.
Ada
sebanyak 100 peribahasa Batak yang dideskripsikannya di dalam tulisan tersebut,
yaitu:
2.
Moeda sing/cam batangna^ laing singlcam do toenasna.
3.
Olol maranak naning.
4.
Ngada harom paraoe salobong,
5.
Ngada tarbaen martopap sabariba tangan.
6.
Anak ni itik moeli toe aek, anale ni manoek moeli toe losoeng.
7.
Sadalak na mangan sibodak, soedena hona goiana.
8.
Harbo do na margoeloe, dohot sijala margoeloe.
9.
Toe djoeloe hona boeboe, toe djae hona tanggal.
10.
Tihamon saga.
11.
Songon na mangan pining sisoengkol kola ija ni pangan mate ama so ni pangan mate
ina.
12.
Songon lomboe na agowan anak.
13.
Satigon paroedan ni soboe-soboe.
14.
Songon manoek toehor ni indoeri, hoemenjer-kenjer.
15.
Doemaoldaol boeloeng soehat, laing madaboe toe bonana.
16.
Moeda toeboe oenie, toeboe dohol deeiina.
17.
Sibak'Sibak ni abil na denggan ngadü adong boewaton pandoettglcap.
19.
Songni bisoek na terdege ihot.
20.
Songon Tjino na harom.
21.
Djogal djogal hoerkoer.
22.
Songon Toba na haoedanan.
23.
Songon haloeloe mandok gorarna.
24.
Rantosan indjamon.
25.
Gadja pagadja-gadja, landoek na tarkapit
26.
Djolo tarloebang anso mamantari.
27.
Ngada tarsihat halimponan di mata.
28.
Handang ni halak nida, handang niba ngada.
29.
Boeroön silisit.
30.
Ingol-ingol badak.
31.
Songon haroeting mangan anakna.
32.
Songon bodat ni Parlampoengan, matobang so mida djegang.
33.
Djolowan di poedi songon parsamean.
34.
Toroêan parmaèn.
35.
Tektek do moela ni ifondaiKj.
30.
Ngangang songon singgip na hoerang onjak.
37.
Gakgak songon eme ni lambang, oendoek songon eme na pomgis.
39.
Bontar songon koebe.
40.
Sadao dao ni obok-obok, laing madaboe toe tano.
41.
Sada tampoel doewa lantjimna
42.
Djamoeda oedan sere di banoewa ni halak, oedan baloe di banoewa niba, laing
holongan do roha niba disi.
43.
Sada patik, doewa dogomna.
44.
Doewa oeli songon na maringicajoe poga, boetong boltok, mate panjahit.
45.
Djolo marwfjhajoe pofja anso marinfikajoe sahi poga.
46.
Djolo pael anso (onggi,
47.
Djolo ni loto, anso ni rabi
48.
Songon lehloeh ni holang hidcy (adop marsipoedjijanj hoedoeh marsihataan) .
49.
Hoeboto do simaoeng halalango,
50.
Moeda morkori oedan martoktok saong
51.
Moeda mangaoem babiat ngada manjoro.
52.
SongoH gondang lingdn sorana.
53.
Halak Pagoer, na so mamboto gadjambang.
54.
Soiujon go/a Ji limboeni na hodania.
55.
Songon soehat ni Paja Poring : dist tak, disi tabona.
56.
Pareme-eme ni Loeboe,
57.
Ai saboer baloe ui sabi anso adong salongon,
58.
Songon na manali di gindjang api.
59.
Lomlom pe abal-abal, laing di parapi do ingananna; Inmtar pe hambeng, di
taroema do ingananna.
60.
Songon galoga na di topi aek mompas toe djae, mompas toe djoeloe
61.
Hoenioiar songon galoga na tu tompoe ni aek
62.
Mamanggal songon daboeivar.
63.
Afoesoe di bagasan oclos.
64.
Na so marmanoek-manoek di ompoe.
65.
Gajo na so haopolan.
66.
Di dj oio manjipah, di pocdi inanjanjoet .
67.
Ntjada »nafjo ioewa ni manoek manjoeroelc (aroenm.
68.
Songmi loeliil; ni tocktoeh kehe, ui ela ro.
69.
(lodangan hoenghoenff oemjmdo sotimpol.
70.
Gak gak halimponanj oendoek dopolan na lartar.
71.
l\a tjalal na to JjoongaJa hoetoewon.
72.
Ngada iardampalkon horsik toe boeloe lolang.
73.
Songon na marbabo si mareme-eme.
74.
Ama ni Dja Tjabo.
75.
Si lalap api na gorgor.
76.
Moeka soewada idjoeh, andor pe ni rahoeficon do.
77,
Songon paroek dolak.
78.
Ilaila oeroek, marpira di tongan dalan.
79.
Toemhoelc songou bohol m na manijomo.
80.
Tamboeran na tomboeh.
81.
Paraoe boelboe».
82.
Toemboelc sirit'Siril manoelc dohol siboero.
83.
Songon pidonng djabija-djahija, mamjalop manaroehon.
84.
Marabon hoeivapalc toe pandoedaan.
85.
lloe-Uoe do sigoepok.
86.
Songon na mamboha boeloe; ni abin sabariba, ni degehon sabariba.
87.
Songon tomhak, maugan matana, mangan sijoena.
88.
Songon lapor lapor ni hoedon ; toe hoedon so masoek toe tano pe so masoek.
89.
Songon pavsohan ni Nambeta, painte^inte ramjgas na maddïoe.
90.
Manjinghadoel songon bodat na haoedanan,
91.
Moeda pira manoek sasanggak laing padogos.
92.
Bada-bada andjing.
93.
Soenaga ni tam mai tinggangon ni oedan
94. Oendang daga-digi; togoe-togoe di na
padjat, paloewa di na hagas.
95.
Martomdjang hajoe ara, oelanff gijol dohoi mali-mali; loefnindak laoet,
oelafifj gijo! dohot longkolongho.
96.
DJQinoeda antjimoen toeminggang- doeri, laing antjimoen do na maboegang.
97.
Songon bar o gadja, maloempe laing lading oehorna.
98.
Djoemampar djoemarorap songon si loenggoeh na so mardjoengdjoetigan.
99.
Babiat na sega bolang, harambir m moeba saboet.
100.
Moeda oersa nida imboeloena, moeda babiat nida bolangna.
*beberapa suku kata mengalami scanning error
Daftar Tulisan Prof.
Ch. A. van Ophuijsen.
Gronden der
spelling van het Maleisch met Arabisch karakter. Samarang, Van Dorp en Co.
1882.
Tjampoer Adoeq
Melajoe (taaloefeningen). Samarang, Van Dorp en Co. 1883.
Chabar Mama' Si
Hētong. Leiden, P.W.M. Trap, 1892. Minangkab. vertelling.
Kābar Si `Ali
Amat. Leiden, P.W.M. Trap, 1895. Minangkab. vertelling.
Tjaritå Si
Palălo'. Leiden, P.W.M. Trap, 1895. Minangkab. vertelling.
Kabar Si Oemboet
Moedo. Leiden, P.W.M. Trap, 1896. Minangkab. vertelling.
Empat Serangkai,
oentoek kanak-kanak jang hendak beladjar membatja hoeroef belanda.
(vier stukjes). 1ste druk,
(vier stukjes). 1ste druk,
Batavia, Landsdrukkerij, 1901. zonder plaatjes. 2de tot en
met 6de druk, Leiden, P.W.M. Trap,
met plaatjes.
met plaatjes.
Pedoman Goeroe I,
pada menjatakan atoeran mengadjar membatja dan menoelis hoeroef belanda. Batavia,
Landsdrukkerij, 1901.
Kitab Logat
Melajoe, woordenlijst voor de spelling der Maleische taal met Lat. karakter.
Batavia, Landsdrukkerij, 1901.
Batavia, Landsdrukkerij, 1901.
Doea Sebaja,
oentoek kanak-kanak jang hendak beladjar membatja dan menoelis hoeroep Melajoe.
(twee stukjes).
(twee stukjes).
Leiden, P.W.M. Trap, 1902.
Pedoman Goeroe
II, pada menjatakan atoeran mengadjar membatja dan menoelis hoeroep
Melajoe. Leiden, P.W.M. Trap, 1902.[p. 106]
Melajoe. Leiden, P.W.M. Trap, 1902.[p. 106]
Handleiding bij
de beoefening van het Maleische letterschrift. Leiden, P.W.M. Trap, 1902.
Serba Nēka, kitab
batjaan bagi moerid sekolah Melajoe (twee stukjes). Leiden, P.W.M. Trap, 1901.
Toloe Sampagoel
(leesboekje voor de Bataksche scholen in drie stukjes). Leiden, P.W.M. Trap,
1904.
Het Maleische
Volksdicht. Rede bij de aanvaarding van het hoogleeraarsambt. Leiden, E.J.
Brill, 1904.
Hikajat Pandja
Tanderan, kitab batjaan bagi moerid sekolah Melajoe. Leiden, P.W.M. Trap, 1904.
Hikajat Si
Miskin. Leiden, P.W.M. Trap, 1905.
Maleische
Spraakkunst. Leiden, S.C. Van Doesburgh, 1ste druk, 1910. 2de druk, 1915.
Maleisch
Leesboek. Leiden, S.C. Van Doesburgh, 1912.
Glossarium
behoorende bij het Maleisch Leesboek. Leiden, S.C. Van Doesburgh, 1912.
Kijkjes in het
huiselijk leven der Bataks. Uitgaven van het Bataksch Instituut, No. 4. Leiden,
S.C. Van Doesburgh, 1910.
S.C. Van Doesburgh, 1910.
Bataksche teksten
(Mandailingsch dialect). Eerste reeks. Leiden, S.C. Van Doesburgh, 1914.
Indische Gids.
Vragen en
opmerkingen. (Vierde Jaargang, I, bl. 407-12; 1882).
Tijdschrift van
het Bataviaasch Genootschap van Kunsten en Wetenschappen.
Bataksche
raadsels. (Deel XXVIII, bl. 201-15, 1883, en Deel XXX, bl. 459-472, 1885).
De Loeboe's.
(Deel XXIX, bl. 88-100 en 526-554, 1884).
Bataksche
spreekwoorden en spreekwijzen. (Deel XXXIV, bl. 72-99, 1891,
en Deel XXXV, bl. 613-638, 1892).
en Deel XXXV, bl. 613-638, 1892).
Maleische
taalstudiën. (Deel XLVI, bl. 145-213, 1903).
Bijdragen tot de
Taal-, Land- en Volkenkunde van Nederlandsch-Indië, uitg. door het Koninklijk
Instituut te 's Gravenhage.
Instituut te 's Gravenhage.
Over de afleiding
en beteekenis van sapala-pala (Volgr. 5, I, bl. 98-100, 1886).
De poëzie in het
Bataksche volksleven. (Volgr. 5, I, bl. 402-32, 1886)
[p. 107]
Lampongsche
dwerghertverhalen. (Volgr. 6, II, bl. 109-42, 1896).
Eenige
opmerkingen naar aanleiding van de door Prof. Mr. L.W.C. Van den Berg bezorgde
uitgave van de
oendang-oendang Djambi. (Volgr. 6, II, bl. 153-213, 1896).
Lexicographische
bijdragen. (Deel 66, bl. 215-36, 1912).
Het verhaal van
‘De visch en het eekhoorntje’ en zijne verspreiding op Sumatra. (Deel 66, bl.
348-68, 1912).
348-68, 1912).
Internationales
Archiv für Ethnographie.Der Bataksche
Zauberstab. (Band XX, S. 82-103, 1911).
Tidak ada komentar:
Posting Komentar